21 maart 2017: Lessen in pragmatisme van een 'vergeten filosoof': Charles Sanders Peirce.
door prof.dr.mr. C.J.M. (Kees) Schuyt, jurist, socioloog en filosoof
 |
De Amerikaanse filosoof C.S. Peirce is de grondlegger van het Amerikaans filosofisch
pragmatisme, een bepaalde manier van leven, waarbij denken en doen met elkaar verenigd zijn. Uitleg zal worden
gegeven aan de door Peirce zo genoemde 'pragmatische stelregel', die principieel verschilt van de populaire opvatting
van politiek pragmatisme.
Peirce was actief als wiskundige, natuurkundige en logicus. Hij liet een omvangrijk,
maar gedurende zijn leven slechts summier gepubliceerd oeuvre na over verschillende onderwerpen. Enkele hiervan
zullen in de inleiding aan de orde komen:
- In het denken van Peirce staat de gedachte centraal dat de mens behoefte heeft aan een vast
gedragspatroon. De mens ontwikkelt hiertoe vaste overtuigingen, gebaseerd op gedachten en gewoonten.
Vier manieren om zo'n vaste overtuiging te verkrijgen worden behandeld: het vooroordeel, de methode van
het gezag, de a priori methode en de wetenschappelijke methode, die verschilt van alle andere door de
principiële corrigeerbaarheid en het zoeken naar waarheid. In een tijdperk van fact free
politics is dit harder dan ooit relevant.
- Daarnaast wordt aandacht besteed aan zijn metafysica: drie grondcategorieën van het bestaan:
zijn (being), existentie (existence) en werkelijkheid (reality).
- Tenslotte komt zijn semiotiek aan de orde: de leer van tekens en symbolen. Alle kennis vindt slechts
plaats via tekens en symbolen - een thans uiterst moderne opvatting van kennis, die voorbij de oude
subject-object-scheiding gaat. De belangrijke rol van symbolen in de werkelijkheid van alledag wordt aan
de hand van voorbeelden toegelicht, zoals iconen en pictogrammen, indexen en de symbolische relaties tussen
object, teken en de interpretatie van het teken.
|
|
Let op: de datum van deze lezing is een week vervroegd! In onze brochure staat nog de oude
datum (28 maart) vermeld. |
Aanvang: 19:30 uur (zaal open: 19:00 uur).
